SKKN: Một số biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trường mầm non Đồng Phúc

1. PHẦN MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn Sáng kiến

Bác Hồ kính yêu đã từng nói “ Giáo dục mầm non tốt sẽ mở đầu cho một nền giáo dục tốt”. Đúng như vậy, giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục Quốc dân với mục tiêu giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mĩ. Hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ vào lớp một; hình thành và phát triển ở trẻ em những chức năng tâm sinh lí, năng lực và phẩm chất mang tính nền tảng; những kỹ năng sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi, khơi dậy và phát huy tối đa những khả năng tiềm ẩn, đặt nền tảng cho việc học tập tiếp theo và cho việc học tập suốt đời.

Để đạt được mục tiêu đó cần phải có đội ngũ giáo viên mầm non vừa hồng vừa chuyên. Như Nghị quyết hội nghị lần thứ II Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII đã nêu rõ: “ …Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục và được xã hội tôn vinh. Giáo viên phải có đủ đức, đủ tài,  phải đào tạo giáo viên có chất lượng cao, thực hiện chương trình giáo dục thường xuyên, bồi dưỡng chuẩn hóa, nâng cao phẩm chất và năng lực cho đôi ngũ giáo viên”.

Chính vì lý do đó việc củng cố và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên giỏi về chuyên môn, vững vàng về nghiệp vụ tay nghề, có phẩm chất đạo đức tốt, có phong cách sư phạm tốt là một nhiệm vụ vô cùng quan trọng. Thời gian gần đây việc đào tạo và bồi dưỡng cho giáo viên khá rõ nét, việc quan tâm đến trình độ năng lực, chất lượng chuyên môn của các cấp các ngành đối với giáo viên mầm non được coi trọng và chú ý. Tuy nhiên về thực tế mà nói giáo viên mầm non nói chung và giáo viên trường tôi nói riêng, đang tồn tại tại ở một số lĩnh vực cơ bản trong hoạt động chuyên môn. Điều hạn chế tồn tại nhiều nhất của giáo viên là năng lực chuyên môn như việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm đang còn có nhiều hạn chế, giáo viên còn cứng nhắc trong phương pháp lên lớp, chưa sáng tạo trong các hình thức tổ chức, đang còn rập khuôn áp đặt trẻ. Kỹ năng sư phạm chưa thật sự đạt kết quả cao, giáo viên còn rụt rè, thiếu tự tin, khả năng thu hút trẻ tích cực tham gia vào hoạt động chưa hiệu quả. Kỹ năng tiếp cận với công nghệ thông tin đang còn yếu. Tuy nhiên nhiều giáo viên lớn tuổi họ nhiệt tình song tiếp cận cái mới chậm, còn những giáo viên trẻ tuổi năng động, tiếp cận với cái mới tương đối nhưng họ lại chưa có kinh nghiệm trong chuyên môn và kỹ năng sư phạm.

Là một phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn đứng trước những hạn chế, tồn tại của giáo viên tôi thấy băn khoăn, trăn trở trước vấn đề này. Bản thân tôi đã không ngừng học hỏi, tham khảo và xây dựng kế hoạch bồi dưỡng chuyên môn thường xuyên, liên tục, nhằm không ngừng nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ, cập nhật những tri thức mới, góp phần phát triển năng lực và phẩm chất nghề nghiệp cho giáo viên. Chính vì vậy tôi đã chọn sáng kiến “Một số biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trường mầm non Đồng Phúc” với mục đích có được một đội ngũ giáo viên phát triển toàn diện cả về năng lực và trình độ nhằm đảm bảo chất lượng tốt nhất của nhà trường.

1.2. Điểm mới trong Sáng kiến

Trong sáng kiến này tôi đã chỉ ra được thực trạng còn tồn tại, trên cơ sở đó tôi đã đưa ra 7 biện pháp và trong từng biện pháp tôi đã có những điểm mới, sáng tạo như: Bồi dưỡng xây dựng lực lượng giáo viên nòng cốt; xây dựng môi trường học tập; đổi mới phương pháp dạy học theo phương pháp lấy trẻ làm trung tâm; nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn. Điểm mới nữa trong sáng kiến đó là thông qua các hội thi tạo điều kiện cho giáo viên tích cực học tập, sáng tạo phát huy năng ực của bản thân. Dự giờ báo trước và không báo trước để kiểm tra chất lượng bài dạy của giáo viên; Thông qua sáng kiến góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ chuyên môn, hiệu quả trong việc đổi mới nội dung và phương pháp giáo dục. Bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới toàn diện.

- Nâng cao ý thức trách nhiệm, lòng say mê và tâm huyết với nghề, trau dồi phẩm chất đạo đức lối sống tốt trong nghề nghiệp của đội ngũ giáo viên.

2. PHẦN NỘI DUNG

2.1. Thực trạng của chất lượng đội ngũ giáo viên trường mầm non Đồng Phúc

a. Thuận lợi

Nhà trường luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp, do vậy trong những năm gần đây cơ sở vật chất, trang thiết bị, chuyển đổi trường Mầm non bán công sang trường Mầm non công lập và chế độ đời sống của cán bộ, giáo viên từng bước được quan tâm, cải thiện.

Nhà trường có tổng số 27 giáo viên, đạt chuẩn 100%. Trong đó trình độ đại học 18 giáo viên,  4 cao đẳng  giáo viên và trung cấp 5 giáo viên.

Nhìn chung đội ngũ giáo viên trẻ, khỏe nhiệt tình, yêu thương trẻ. luôn tích cực tham gia các hoạt động của nhà trường. Một số giáo viên trẻ tiếp cận cái mới nhanh, có khả năng ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động trên lớp, tích cực tham gia học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ và năng lực sư phạm cho bản thân.

b. Khó khăn

Đội ngũ giáo viên độ tuổi không đồng đều, nhiều giáo viên trẻ còn thiếu kinh nghiệm trong giảng dạy, đang trong độ tuổi sinh đẻ, nuôi con nhỏ, trình độ chuyên môn đã đạt chuẩn và trên chuẩn nhưng phần lớn giáo viên đào tạo theo hệ tại chức nên việc cập nhật theo chương trình mới còn hạn chế.

Một số giáo viên còn thiếu sự linh hoạt khi lựa chọn nội dung, tổ chức hoạt động còn gò bó chưa thực sự chú ý đến việc lấy trẻ làm trung tâm, kỹ năng sư phạm còn nhiều hạn chế…

Đồ dùng đồ chơi phục vụ cho tiết dạy cũng như trong các hoạt động của trẻ còn hạn chế dẫn tới chất lượng chưa cao, việc sử dụng đồ dùng vào các hoạt động chưa khoa học.

Do trường có nhiều điểm lẻ ở xa khu trung tâm nên việc học tập, trao đổi kinh nghiệm chuyên môn với đồng nghiệp còn gặp nhiều khó khăn.

c. Điều tra thực trạng.

Là một quản lý được phân công phụ trách chuyên môn, tôi luôn theo dõi và tìm hiểu về chất lượng đội ngũ của giáo viên trường mình, nhằm để tìm ra được các biện pháp tốt nhất để nâng cao chất lượng đội ngũ ngày càng đi lên. Để làm được điều đó trước tiên tôi đã xây dựng kế hoạch và nội dung khảo sát nhằm có được con số chính xác để tìm ra biện pháp, giải pháp phù hợp nhất cho đội ngũ của giáo viên trong trường.

Khảo sát về chất lượng đội ngũ giáo viên trước khi thực hiện đề tài:

(SL 27 người)

Khảo sát chất lượng trẻ trước khi thực hiện sáng kiến  (135 trẻ)

Đứng trước thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên và học sinh như vậy, xác định vai trò của người cán bộ quản lý tôi đặt câu hỏi mình phải làm gì? làm như thế nào? Để khắc phục những khó khăn tồn tại để giúp đỡ giáo viên áp dụng vào công tác chăm sóc giáo dục trẻ, giáo viên biết tận dụng điều kiện thuận lợi nhất để trẻ được tìm tòi, khám phá, trải nghiệm, tích cực hứng thú trong hoạt động với công tác chăm sóc giáo dục trẻ nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện cho trẻ trong trường Mầm non.

Với những băn khoăn trăn trở, tôi dã mạnh dạn đề xuất một số giải pháp bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trong trường Mầm non.

2.2. Kết quả, các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên trường mầm non Đồng Phúc

* Thứ nhất: Bồi dưỡng xây dựng lực lượng giáo viên nòng cốt chuyên môn.

Đối với việc xây dựng đội ngũ lực lượng giáo viên nòng cốt chuyên môn là một việc làm hết sức quan trọng, mỗi khi Phòng GD&ĐT mở một chuyên đề mới chúng tôi lại yêu cầu một số giáo viên nòng cốt tham gia và có khả năng tiếp thu, triển khai cho giáo viên trong trường.

Sau khi được tham dự các lớp tập huấn chuyên môn giáo viên sẽ truyền đạt cái được tiếp thu thật ngắn gọn, dễ hiểu đến đội ngũ giáo viên trong nhà trường giúp họ cập nhật những kiến thức, thông tin mới về chăm sóc, giáo dục trẻ, đặc biệt là chương trình GDMN mới và các chuyên đề trọng tâm trong năm.

Điều đó thể hiện tinh thần đoàn kết, gắn bó của các thành viên trong mái nhà chung vừa hình thành ý thức xây dựng một đội ngũ, một tập thể luôn luôn có trách nhiệm chung, luôn đặt lợi ích tập thể lên trên lợi ích cá nhân làm cho mọi công việc của nhà trường được hoàn thành tốt đẹp. Đây là một biện pháp quan trọng dẫn dắt đến nhiều thành công trong quá trình xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ trong nhà trường.

Học tập sinh hoạt chuyên môn tại trường

* Thứ hai: Xây dựng môi trường học tập trong và ngoài lớp

Môi trường giáo dục có ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ, bởi qua môi trường này trẻ được tham gia, được trải nghiệm, được khám khá... Nếu giáo viên biết cách trang trí môi trường theo quan điểm “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” và biết cách tổ chức định hướng cho trẻ trong các hoạt động tham gia vào môi trường, chắc chắn chất lượng của trẻ sẽ có nhiều thay đổi, vậy để đạt được kết quả cho trẻ và có một môi trường như thế để trẻ có cơ hội trải nghiệm? Việc đầu tiên cần bồi dưỡng cho giáo viên nắm bắt được những vấn đề cần thiết nhằm xây dựng tạo môi trường ngoài cùng giáo viên. Bồi dưỡng cho giáo viên các nguyên tắc trang trí môi trường lấy trẻ làm trung tâm, cùng giáo viên trao đổi thảo luận tìm ra các giải pháp, cách thức, hình thức trang trí phù hợp theo đặc điểm của trẻ và thực tế của lớp, trường. Xây dựng trang trí một lớp điểm theo nguyên tắc “Trang trí môi trường lấy trẻ làm trung tâm”

Cảnh quan môi trường được trang trí đẹp, trẻ được hoạt động thoải mái, được trải nghiệm, khám phá... sẽ mang lại nhiều kết quả tốt. Bên cạnh đó khi nhìn vào môi trường được trang trí có thẩm mỹ và khoa học phụ huynh nhìn vào càng tin tưởng vào đội ngũ giáo viên đặc biệt tạo được sự phối hợp cao giữa phụ huynh với nhà trường, từ đó chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ sẽ thay đổi rõ nét, đảm bảo được sự phát triển toàn diện theo yêu cầu mới và uy tín của nhà trường sẽ được nâng lên tạo điều kiện cho việc thực hiện xã hội hóa giáo dục.

Về việc bồi dưỡng đội ngũ giáo viên trong công tác xây dựng trang trí môi trường, tôi thấy có nhiều kết quả khả quan bắt nguồn từ giáo viên. Giáo viên có ý thức để ý thu gom phế liệu và tự sáng tạo gắn ghép làm ra các đồ dùng, đồ chơi phù hợp và đẹp mắt, biết nhìn nhận sự cần thiết cho việc phải làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ hoạt động trải nghiệm, đặc biệt một số giáo viên biết tổ chức cho trẻ cùng trang trí môi trường và làm đồ chơi cùng với cô, phát huy cho trẻ khả năng tư duy và sáng tạo đồng thời tạo cho trẻ biết chia sẽ và giúp đỡ người khác...       

* Thứ ba: Đổi mới hình thức, phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm

Xã hội đang trong thời kỳ đổi mới, đòi hỏi mỗi cá nhân là chủ thể trong các hoạt động vậy nên phương pháp “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” sẽ giúp trẻ được tìm tòi khám phá trải nghiệm để phát triển toàn diện hơn, muốn làm được điều này đòi hỏi đội ngũ giáo viên phải linh hoạt trong các hoạt động, sáng tạo trong cách tổ chức, biết tạo ra các cơ hội để trẻ được trải nghiệm, khám phá, đặc biệt phải biết trăn trở, linh hoạt, sáng tạo tìm kiếm khi xây dựng kế hoạch cho trẻ thực hiện với mục tiêu “Tất cả hướng về trẻ”, để giúp giáo viên có nhận thức đúng đắn về vấn đề này tôi đã sử dụng các giải pháp sau:

- Bồi dưỡng về lý thuyết. Bồi dưỡng bằng cách tổ chức riêng về chuyên đề “giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”.

- Qua thực hành. Tổ chức chuyên đề bằng dạy mẫu và thảo luận đánh giá nhận xét giờ dạy giúp giáo viên tìm ra “Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” thể hiện trong quá trình tổ chức các hoạt động, cách thức tổ chức, cách xây dựng hệ thống câu hỏi, sử dụng câu hỏi như thế nào được gọi là "câu hỏi mở". Từ đó giúp giáo viên biết được cụ thể cái mới, trẻ là trung tâm ở những nội dùng nào?..

Trẻ hứng thú tham gia khám phá, trải nghiệm

- Kiểm tra giáo án để đánh giá sự đầu tư về tư duy, sáng tạo, quá trình tổ chức, việc đặt các câu hỏi đã đúng với yêu cầu, đảm bảo hệ thống và tính logic, qua đây góp ý bồi dưỡng về năng lực, kỹ năng soạn bài và thực hiện giờ dạy.

- Phối hợp tổ chuyên môn bồi dưỡng chuyên đề này qua các buổi sinh hoạt, qua kiểm tra theo dõi giáo viên hàng ngày trên thực tế của cô và hoạt động của trẻ, sau khi kiểm tra, theo dõi tiếp tục có kế hoạch bồi dưỡng cho những giáo viên còn đang yếu kém

- Phân công giáo viên có năng lực chuyên môn đứng lớp cùng giáo viên yếu chuyên môn để bồi dưỡng cho giáo viên yếu hàng ngày

- Chỉ đạo cho những giáo viên yếu chuyên môn xây dựng kế hoạch tự bồi dưỡng rõ ràng sau đó BGH duyệt kế hoạch và phân công tổ trưởng theo dõi việc thực hiện kế hoạch tự bồi dưỡng của giáo viên đó,  phối hợp với tổ trưởng cùng theo dõi và đánh giá kết quả tự bồi dưỡng của những giáo viên hàng tháng.

* Thứ tư: Đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt tổ chuyên môn

Tổ chuyên môn là nơi trực tiếp triển khai các mặt hoạt động của nhà trường, trong đó trọng tâm là hoạt động giáo dục và dạy học.Tổ chuyên môn là đầu mối quản lý mà Hiệu trưởng nhất thiết phải tập trung dựa vào đó để quản lý nhà trường trên nhiều phương diện, nhưng cơ bản nhất là hoạt động giáo dục, dạy học và hoạt động sư phạm của giáo viên. Đặc biệt, tổ trưởng chuyên môn là nơi tập hợp, đoàn kết,  tìm hiểu nắm vững  tâm tư, tình cảm và những khó khăn trong đời sống của các giáo viên trong tổ, kịp thời động viên, giúp đỡ giáo viên trong tổ hoàn thành tốt nhiệm vụ của người giáo. Hiểu được vai trò nhiệm vụ quan trọng của tổ trưởng chuyên môn ngay từ đầu năm bản thân tôi đã triển khai một số kế hoạch chỉ đạo cho đồng chí tổ trưởng chuyên môn.

- Chỉ đạo đồng chí tổ trưởng có kế hoạch cụ thể cho việc thăm lớp dự giờ, xây dựng kế hoạch cho các cá nhân trong tổ dự giờ lẫn nhau. Ngoài việc góp ý trực tiếp cho người dạy những giáo viên sau khi dự giờ các thành viên của mình, cũng cần góp ý và xây dựng cho giờ dạy đó vào cuộc sinh hoạt tổ, nhằm giúp mọi thành viên khác học tập cái hay và rút kinh nghiệp cái hạn chế tồn tại, tránh tình trạng cái hạn chế tồn tại bị lặp lại ở giáo viên khác. kế hoạch của tổ trưởng xây dựng được kiểm tra và duyệt ngay đầu năm học.

- Bên cạnh đó thường xuyên kiểm tra theo dỏi, giám sát hoạt động của tổ chuyên môn, kịp thời động viên nhắc nhở

- Chỉ đạo việc sinh hoạt tổ đúng định kỳ và thực hiện đổi mới trong sinh hoạt. Trong nội dung sinh hoạt phải có nội dung trọng tâm về chuyên môn như . Đưa các tình huống sư phạm ra cùng nhau thảo luận. Nhận xét các tiết được dự giờ... Bằng những biện pháp trên đã góp phần nâng cao chất lượng giáo viên càng thêm hiệu quả. Một số giáo viên đã mạnh dạn chia sẻ những điểm yếu của bản thân mục đích để các thành viên trong tổ tìm ra nguyên nhân và góp ý bồi dưỡng cho những giáo viên đó

Họp tổ chuyên môn CBGV thảo luận, góp ý

* Thứ năm: Tăng cường công tác kiểm tra, thăm lớp dự giờ giáo viên

Ngoài việc nắm vững kiến thức chuyên môn trên lý thuyết thì vấn đề về kỹ năng sư phạm lại rất cần thiết bởi qua đây giáo viên trực tiếp truyền tải kiến thức bằng điệu bộ, ánh mắt, các kỹ năng về tổ chức sẽ đem lại hiệu quả cho môn học rất cao thu hút được trẻ tham gia tích cực vào hoạt động học một cách hứng thú, nhờ vào các kỹ năng có được ở giáo viên. Chính vì vậy qua tổ chức thăm lớp dự giờ sẽ giúp cho giáo viên có thêm kinh nghiệm sau khi được góp ý bồi dưỡng của người dự giờ, đồng thời giáo viên cũng sẽ tự nhận ra điểm hạn chế và những tồn tại của mình trong giờ dạy, bên cạnh đó giáo viên sẽ có được kỹ năng lên lớp, mạnh dạn, tự tin hơn cho các giờ dạy tiếp theo.

Người xưa có câu “Học thầy không tày học bạn” vì vậy tôi đã tham mưu với đồng chí hiệu trưởng phối hợp với một số đơn vị trường bạn lân cận để tổ chức cho giáo viên cốt cán và giáo viên yếu chuyên môn đến trường bạn dự giờ nhằm để học hỏi kinh nghiệm của giáo viên trường bạn về những cái hay để bồi dưỡng thêm cho giáo viên trường mình. Sau đó trường tổ chức dạy và mời giáo viên trường bạn đến tham dự, từ đó trao đổi kinh nghiệm cho nhau.

- Đầu tháng có kế hoạch cụ thể cho việc thăm lớp dự giờ, xây dựng các tiêu chí kỹ năng để đối chiếu về kỹ năng lên lớp của giáo viên, nhằm góp ý và bồi dưỡng chính xác.

VD: Xây dựng các kỹ năng: kỹ năng nói truyền đạt cho trẻ, kỹ năng về tác phong điệu bộ cử chỉ; kỹ năng gây hứng thú thu hút trẻ; kỹ năng xử lý tình huống; kỹ năng tổ chức hình thức giờ học; kỹ năng sáng tạo; kỹ năng tổ chức lấy trẻ làm trung tâm...

Tất cả các kỹ năng cần thiết cho một giờ dạy của giáo viên tôi đã xây dựng thành các căn cứ và hàng tuần đi dự giờ đối với những người còn yếu về kỹ năng lên lớp. Việc làm này lúc đầu có một số giáo viên thấy khó chịu nhưng một thời gian sau họ đã tự nhận ra cái được của bản thân, giáo viên đã vui vẻ và tự nguyện mời tôi lại dự giờ để góp ý cho họ, chính vì thế kỹ năng của những giáo viên này đã được thay đổi theo từng thời gian.

Tích cực dự giờ đồng nghiệp

Qua những giải pháp trên khi đưa vào áp dụng tôi nhận thấy kỹ năng lên lớp của mỗi giáo viên đã tiến bộ nhiều, đặc biệt kỹ năng tổ chức giờ học lấy trẻ làm trung tâm và kỹ năng gây hứng thú cho trẻ trong quá trình của giờ học, trẻ không nhàm chán trong mỗi giờ hoạt động, nhìn chung các trẻ hứng thú và tỏ ra không mệt mỏi mà còn hào hứng muốn được tìm hiểu khám phá thêm. Các giáo viên tự tin hơn và chủ động hơn trong các giờ dạy đặc biệt những giờ kiểm tra dự giờ đột xuất giáo viên đã khẳng định được mình về kỷ năng lên lớp. Hồ sơ bài soạn đã có chất lượng rõ nét

* Thứ sáu: Bồi dưỡng thông qua tổ chức các hội thi

Việc tổ chức cho giáo viên tham gia các hội thi là cơ hội để giáo viên tích cực đi sâu nghiên cứu chuyên môn, nâng cao tay nghề, nâng cao trình độ hiểu biết. Học tập được nhiều kinh nghiệm, nảy sinh được nhiều ý hay. Qua hội thi giáo viên có điều kiện để vận dụng và nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, tạo điều kiện để học tập kinh nghiệm, hơn nữa khi tham gia thi chắc chắn giáo viên phải nghiên cứu kỹ nội dung của chương trình, kiến thức và  kỹ năng sư phạm, phải tìm tòi và sáng tạo mọi hình thức nhằm thu hút trẻ để đạt được kết quả cao nhất. Qua cuộc thi thể hiện tinh thần đoàn kết giúp đỡ của các đồng nghiệp với nhau, qua trao đổi trò chuyện sẽ giúp giáo viên có thêm kinh nghiệm.

Các hội thi trong năm học của nhà trường:

+ Thi “ Giáo viên dạy giỏi”

+ Thi “ Làm đồ dùng đồ chơi tự tạo.”

+ Thi “Xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm”.

+ Hội thi “ Bé trải nghiệm trong trường mầm non”.